Skip to content



Dyrektywa o whistleblowersach: o jakich naruszeniach jest mowa?

Dyrektywa ustanawia wspólne minimalne normy ochrony sygnalistów zgłaszających naruszenia prawa Unii, więc nie określono konkretnie, jakie naruszenia może zgłaszać sygnalista. Jednakże w artykule 2 zostały określone następne dziedziny: 

  • zamówienia publiczne;
  • usługi, produkty i rynki finansowe oraz zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
  • bezpieczeństwo produktów i ich zgodność z wymogami;
  • bezpieczeństwo transportu;
  • ochrona środowiska;
  • ochrona radiologiczna i bezpieczeństwo jądrowe;
  • bezpieczeństwo żywności i pasz, zdrowie i dobrostan zwierząt;
  • zdrowie publiczne;
  • ochrona konsumentów;
  • ochrona prywatności i danych osobowych oraz bezpieczeństwo sieci i systemów informacyjnych;

 

Osobno wymienione są naruszenia mające wpływ na interesy finansowe Unii oraz naruszenia dotyczące rynku wewnętrznego,  w tym naruszenia unijnych zasad konkurencji i pomocy państwa, jak również naruszenia przepisów o podatku od osób prawnych dotyczące rynku wewnętrznego, mających na celu uzyskanie korzyści podatkowej.

 

Lista możliwych poruszeń więc jest otwarta, o czym mówi się w Dyrektywie i może być rozszerzona ma mocy prawa innych krajów członkowskich.

 

Z drugiej strony, kiedy mówimy o uczciwości i zgodności (ethics and compliance) w kontekście organizacyjnym, nie chodzi tylko o łamanie prawa. Może się wydarzyć wiele incydentów, które wyglądają na nieistotne lub niewinne na pierwszy rzut oka, ale mogą przerodzić się w wielki skandal z ogromnymi stratami i długofalowymi konsekwencjami dla firmy. Właśnie to jest określone w ust.42 Art.1 Dyrektywy o sygnalistach:

 

Skuteczne wykrywanie poważnej szkody dla interesu publicznego i zapobieganie takiej szkodzie wymaga, aby pojęcie naruszenia obejmowało również nadużycia prawa określone w orzecznictwie Trybunału, tj. działania lub zaniechania, które z pozoru nie wydają się być niezgodne z prawem w sensie formalnym, lecz są sprzeczne z przedmiotem lub celem prawa.

 

Kiedy dochodzi do spektakularnych zatrzymań przez CBA w sprawach wyłudzenia VAT, afer prywatyzacyjnych, korupcji itd., kiedy ujawniają się skandaliczne zachowania kadry kierowniczej, takie jak mobbing czy molestowanie, jest to kompletna porażka polityki zgodności organizacji i poważne załamanie ładu korporacyjnego na szczeblu rady nadzorczej, która przeoczyła wszystkie wskaźniki, zapowiadającej się burzy (załóżmy, że nieumyślnie). 

 

W następnych artykułach spojrzymy bardziej szczegółowo na kwestie polityki uczciwości i zgodności, argumentów na korzyść utworzenia kanałów zgłoszeń online oraz wiele innych.